تفاوت آجر نسوز و آجرهای معمولی

آجرهای نسوز بلوک هایی از مواد سرامیکی نسوز هستند که برای دیواره چینی یا خط کشی شومینه ها، جعبه های آتش و کوره ها استفاده میشوند. این آجر ها به دلیل توانایی مقاومت در برابر حرارت و با دماهای تا 1800 درجه فارنهایت (حدود 1000 درجه سانتیگراد)، با آجرهای ساختمانی معمولی متفاوت هستند. ترکیب شیمیایی آجرهای نسوز متراکم و آجرهای معمولی و همچنین رنگ، شکل و رسانایی حرارت آجرهای نسوز و معمولی نیز با یکدیگر تفاوت دارند. 

دما و حرارت

آجرهای نسوز دارای خواص نسوز و دیرگداز هستند و به همین دلیل به اسم آجر شومینه و یا اجاق نیز شناخته میشوند. این آجرها در ساخت تنورهای پخت و پز، اجاق و فر های چوب سوزی، شومینه ها و دیگر مکان های در معرض دمای بالا استفاده میشوند. از دیگر کاربردهای مهم آجر های نسوز در دیواره کشی (lining) کوره های کوچک و یا بزرگ صنعتی است. این آجرها سنگین و دارای تخلخل بسیار پایین هستند. از طرف دیگر آجرهای معمولی یا همان آجرهای مورد استفاده در ساختمان سازی دارای تخلخل بالاتر می باشند و در دمای 1200 درجه فارنهایت (650 درجه سانتیگراد) شروع به متلاشی و تجزیه شدن میکنند.

ترکیب

ترکیب شیمیایی آجرهای نسوز شامل،  23 درصد آلومینا و 73 درصد سیلیکا (سیلیس) است و درصدهای باقی مانده را اکسید آهن، تیتانیوم و دیگر اکسیدهای فلزی تشکیل میدهند. ترکیب شیمیایی عمده در آجرهای معمولی متشکل از سیلیکا، آلومینا، منیزیم، سنگ آهک، اکسید آهن و مواد آلکالی (قلیایی) است. درصورتی که میزان مورد نیاز هرکدام از این مواد تشکیل دهنده از ترکیب خارج شود، موجب آسیب های جدی و شدیدی به آجر میگردد. درصد این ترکیبات در مورد آجرهای معمولی تا حدی منعطف است، درحالی که  آجرهای نسوز حساسیت بسیار بالاتری نسبت به درصد این مواد دارند.

رنگ و شکل

آجرنسوز به صورت طبیعی سفید رنگ است. رنگ ها به محلول دوغاب (slurry)  اضافه میشوند تا آجر را در فرآیند ساخت آن رنگ کنند. برخی از رنگ های محبوب تر در این آجر ها شامل قهوه ای(اسپرسو)، سبز خزه ای، قرمز و سیاه می شوند. این رنگ به آجر ها اجازه میدهد تا با محیطی که در آن مورد استفاده قرار میگیرند منطبق شوند همانطور که آجرهای عادی در رنگ های متنوع تولید می شوند. رنگ آجر های معمولی بسته به نوع خاکی که در فرآیند تولید آن استفاده میشود تغییر میکند. آجر های نسوز به شکل یکنواخت و مستطیل شکل هستند، درحالی که آجرهای معمولی ممکن است در اشکال غیر یکنواخت و نامنظم باشند.

رسانایی حرارتی

رسانایی (هدایت) حرارتی آجر های معمولی بسیار بالاتر از آجر های نسوز است. از آنجایی که سرامیک، اکسید آهن و دیگر افزودنی های شیمیایی موجود در ترکیب آجر های نسوز، حرارت های بالا را جذب میکنند و از خود عبور نمی دهند، این آجر ها مقاومت بسیار بالایی در مقابل حرارت و دمای زیاد دارند. رسانایی حرارتی پایین، موجب افزایش راندمان در مصرف انرژی و ارزش عایقی بالا می گردد. بنابراین آجرهای نسوز متراکم در محیط های با فشار حرارتی و یا مکانیکی بسیار شدید استفاده میشوند. یک اجاق (فر) چوب سوزی و یا یک کوره از نمونه های کاربرد آجر های نسوز هستند. همچنین، آجر های با تراکم بالاتر، مقاومت بیشتر در مقابل خرابی و ساییدگی خواهند داشت. با توجه به ویژگی های ذکر شده، آجرهای معمولی برای هیچکدام از کاربرد های ذکر شده، مناسب نیستند.

نویسنده: فرید آل رسول