پروفیل از نظر واژگان، به معنای ثابت بودن یک مقطع در طولی معین است که در اصطلاح ساختمانسازی و ماشینسازی برای قطعات فولادی به کار میرود که به اشکال گوناگون ساخته میشود. پروفیل مصارف گوناگونی در صنعت، ساختمان سازی و راهسازی دارد، ولی بیشترین کاربرد آن در ساخت در و پنجرههای آهنی است.
کاربرد انواع پروفیل
پروفیل ها به شکل مربع و مستطیل ساخته می شود که در مقاطع کوچک آن جهت نرده های فلزی برای در و پنجره ها، راه پله ها، نرده کشی دیوارهای کارخانه ها، پیاده روها و به کار گرفته می شد، ولی مقاطع بزرگتر پروفیل ها به ستونی معروف هستند که در ساخت ستون و اسکلت فلزی کاربرد دارد.
پروفیل های مربع و مستطیل با مقاطع کوچک به عنوان نرده های فلزی برای در و پنجره منازل، کناره راه پله ها و همچنین نرده کشی اطراف دیوارهای کارخانه های و زمین های محصور شده و نرده پیاده روها و خیابان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
پروفیل های مربع و مستطیل (قوطی) با مقاطع بزرگتر که معروف به ستونی هستند، موارد استفاده بسیاری در صنعت و ساختمان سازی دارند، این پروفیل ها که در مقاطع مربع ساخته می شوند و ضخامت آنها از ۵/۱ تا ۸ میلیمتر هستند، می توانند در ساختن ستون و اسکلت فلزی ساختمان ها به کار روند. همچنین اگر این پروفیلها با مشخصات فیزیکی قابل اطمینانی ساخته شوند، می توانند در ساختن شاسی تریلرها و نفتکشها استفاده شوند.
از پروفیلهای قوطی مربع و مستطیل، در صنایع خودروسازی نیز به کار گرفته می شود. از پروفیل های قوطی مربع در ساختن پایه میز و صندلی نیز استفاده می شود. پروفیل هایی که به صورت Z تهیه می شوند، بیشتر برای پوشش سقف سوله ها مورد استفاده قرار میگیرد.
پروفیل های نبشی و ناودانی با روش نورد سرد نیز تولید می شوند. از پروفیل های نبشی می توان در ساختن چارچوب درهای بزرگ آهنی و انواع قالب های فلزی به کار رفته در
ماشین آلات استفاده کرد. ناودانی های کوچک در مواردی نظیر در کرکره ای مغازه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
روش تولید پروفیل
پروفیلهای باز یا بسته، پس از گذراندن فرآیندی مشخص تولید میشوند. این فرآیند شامل مراحل زیر است.
- تامین مواد اولیه
امروزه قسمت عمده مواد اولیه مصرفی که مربوط به تولید پروفیل در اکثر کارخانه های ایرانی هستند، از طریق
فولاد مبارکه و بخشی نیز از کشورهای آسیای میانه، برزیل، اروپا و اروپای شرقی تهیه میشوند.
ورق مصرفی جهت تولید پروفیل، باید ترکیبات شیمیایی خاصی داشته و از خواص مکانیکی مناسبی برخوردار باشد، تا هنگام تولید برای سازنده و در نهایت برای مصرف کننده مشکلی ایجاد به وجود نیاورد.
ورق مصرفی با استاندارد خاص، دارای ترکیبات شیمیایی مشخصی شامل سیلیس با ۰/۳۵، کربن با ۰/۳ تا ۰/۱، گوگرد ۰/۰۴، فسفر ۰/۰۴، منگنز ۰/۵ بوده و برای تولید پروفیلها پیشنهاد و مورد مصرف است. البته این استاندارد ممکن است، در برخی مواقع خاص تغییر کند.
ورقهای فولادی پس از ورود به کارخانه توزین شده و با توجه به مشخصات ابعادی و مصرف آنها در قسمتهای مختلف، انبار شده تا وارد فرآیند تولید شوند.
- برش کلاف به شکل نوار
کلاف های خریداری شده در دستگاههای برش به نوارهایی با عرض معین برش داده می شوند. این دستگاهها با توجه به سفارش و نحوه بهره برداری، دارای قسمتهای مختلف هستند و بر همین اساس بعضی از آنها تمام اتوماتیک و برخی نیمه اتوماتیک هستند.
پس از قرار گرفتن کلاف روی کلافگیر که خود نیز دارای حرکت گردشی است، کلافگیر میچرخد و بعد از باز شدن طوقها سر ورق زیر غلتکهای صافکننده هدایت میشود. این اتفاق سبب صاف و تخت شدن ورق میشود. توسط گیوتین سر ورقها بریده شده تا برای جوشکاری در قسمتهای بعدی ایرادی وجود نداشته باشد.
آنگاه ورق توسط غلتکهای تغذیه به طرف دو عدد شافت اصلی که دارای محرک هستند، حرکت میکنند. روی شافتهای اصلی تیغههایی از
فولاد وجود دارد که عملیات حرارتی روی آنها انجام میشود. همچنین فواصل آنها متناسب با عرض نوارهای مورد نیاز تنظیم میشود. در اثر عبور ورق از بین تیغهها عمل برش انجام میگیرد.
حرکت ورقها یا نوارها به سمت جلو ادامه دارد و به منظور اینکه نوارهای بریده شده به صورت دقیق رو به جلو هدایت شوند، از دو عدد شافت جداکننده عبور داده میشود که روی آنها تیغههای کوچکی مستقر شده و در نهایت سر اولیه نوارها بریده میشود و در گیره مخصوصی که در داخل نوار جمع کن قرار دارد، درگیر میشود. قطر نوار جمع کن، توسط سیستم هیدرولیک چند سانتیمتر باز میشود.
این عمل از یک سو سبب جمع شدن دو لبه گیره و گرفتن سر نوارها شده و از سویی در پایان زمان تخلیه نوارها با عمل جمع شدن نوارگیر، داخلیترین لایه ورقها جدا شده و به سهولت میتوان نوارها را توسط میز متحرک و صفحهای که در جهت محور اصلی حرکت میکند به خارج هدایت کرد.
از این مرحله به بعد، کشیده شدن ورق توسط نوار جمع کن تا تمام شدن کل طول کلاف انجام میگیرد. در نهایت نوارها دستهبندی و به بخش های مختلف خطوط تولید انتقال مییابد.
نحوه تولید لوله و پروفیل
قوطی و پروفیل به دو روش مستقیم و غیرمستقیم تولید می شود. روش انتخابی بستگی به امکانات ماشینی از نظر طراحی دارد. معمولا پروفیل باز، به روش مستقیم تولید میشود.
با توجه به اینکه دستگاه برای ساخت چه تولیداتی طراحی شده و به چه روشی ساخته شده باشد، قسمتهای نام برده شده با کمی تغییر از نظر تعداد و اندازه، ساخته خواهد شد. اما موضوع مهمی قابل توجه آن است که عمل اصلی این دستگاهها از شکل دادن به ورق در حال عبور از بین دو قالب بالا و پایین در حال چرخش در دروازههای مختلف تا تولید محصول نهایی باید به روش سرد صورت گیرد.