ملات نسوز و ویژگی های آن

ملات نسوز

ملات نسوز (Refractory mortar)، ملاتی است که به عنوان اتصال دهنده برای چيدن آجرهای نسوز در كوره های مختلف صنعتی‌ مورد استفاده قرار می گیرد. این ملات در واقع درزهای آجرهای دیرگداز را به هم متصل می کند. به عبارت دقیق تر این ملات ها در چیدمان آجرها، ایجاد لایه خنثی بین هر نوع آجر، پیشگیری از هجوم خوردندگی و سرباره و... کاربرد دارد. 

انواع ملات نسوز

ملات های نسوز به صورت کلی به دو دسته ملات های سفت شونده در حرارت (گرما خودگیر) و ملات های سفت شونده در هوا (هوا خودگیر) تقسیم می شوند.

ملات های گرما خودگیر، مجموعه سرامیکی با اتصالات قوی را تنها در دماهای کوره ایجاد می کنند. این ملات دارای خاصیت انعطاف پذیری در انبساط و انقباض ناشی از تغییرات کوره را ارائه می دهند. با توجه به اینکه ملات گرما خودگیر با ترکیبات متنوعی موجود است، در دیوارهای آجری که در آنها حداقل بودن میزان انقباض تمام اتصالات ضروری است، استفاده می شود. 

ملات هوا خودگیر، پس از خشک شدن و سختی به وجود می آيد. چسب های شیمیایی تهیه شده به وسیله مواد نسوز مناسب با انتخاب و اختلاط صحیح، از خواص و ملات های هوا خودگیر بهره مند می شوند و به استحکام اتصال در دمایی که چسب سرامیکی عمل می کند، می رسند. 

مشخصات فنی ملات نسوز آماده به مصرف

ملات آماده به مصرف و خودگیر در هوا، ترکیبی از مواد سرامیکی با دانه ‌بندی مناسب و بایندرهای معدنی است که بر پایه آب ساخته می شود که ویژه آجرهای عایق فرموله شده است. آجرهای عایق به دلیل تخلخل بالا دارای سرعت جذب بالایی هستند، از همین رو نسوز چینی آنها با ملات معمول دو جزئی همراه با مشکلات عدیده ای انجام می گیرد. ملات آماده به مصرف به دلیل برخورداری از فرمولاسیون خاص و منحصر به فرد خود، ضمن افزایش زمان کارپذیری، استحکام مناسبی را پس از خشک و پخت فراهم می کند. در ضمن این ملات برای آجرهای نسوز سنگین و Dense نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

آماده سازی ملات نسوز

پیش از استفاده از ملات، لازم است آن را به مدت چند دقیقه با یک همزن مناسب مخلوط کرد، تا حدی که ملات به حالت خامه‌ای برسد. غلظت این ملات برای استفاده به روش ماله کشی فرموله شده است. در صورتی که استفاده به روش غوطه‌وری مد نظر باشد، لازم است مقدار  درصد آب به ترکیب آن افزوده شود و دوباره به هم زد. زمان مخلوط کردن ملات باید توجه کرد که میکسر و ظروف مورد استفاده به طور کامل تمیز و عاری از هر گونه آلودگی باشد. لازم به یادآوری است برای پیشگیری از تبخیر آب، درب ظرف مربوطه را بسته و کاملا آب بندی کرد.

همچنین در موارد خاص امکان دارد به ملات غلیظ تر یا رقیق‌تر یا ملاتی با آنالیز خاص (برای نمونه ملات فسفاتی، ملات آلومینایی، ملات سیلیسی و غیره) نیاز باشد.

نکاتی درباره ملات نسوز

شرایطی که ملات ها با آنها سر و کار دارند، بیشتر سخت بوده و در نتیجه به خواصی که با دقت تنظیم شده، نیاز دارند. این ملات باید کارپذیری و قابلیت ماله کشی داشته باشد. 

یک ملات آجر دیرگداز با کارایی مناسب و حفظ آب عالی، در محدوده ای از علظت می تواند برای اتصالات بنایی و تخته ماله ای مانند پوشش سطحی دیوارها یا برای تعمیر استفاده شود.

در صورتی که به اتصال های قوی نیاز باشد، ملات نسوز باید به قدر کافی حرارت دیده تا پیوند سرامیکی قوی ایجاد شود، اما خاصیت نسوزی ملات باید به اندازه کافی بالا باشد تا در برابر ذوب یا جاری شدن از درزها در دماهای بالا مقاومت کند. 

تفاوت سیمان نسوز با ملات نسوز 

بزرگترین تفاوت سیمان و ملات نسوز  این است که از ملات نسوز برای آجرهای نسوز (مخلوط با آب یا مایعات دیگر) استفاده می شود. ملات نسوز هیدرولیکی ترکیبی از سیمان و سنگدانه های خاص مهندسی شده است و به ملات ویژگی های حرارتی و دمایی  منحصر به فردی برای استفاده در دمای بالا مانند دودکش ها، کوره ها، کباب پزها و کوره های پیتزا می دهد.