دیرگدازهای اسیدی

دیرگدازهای اسیدی

نسوز یا دیرگداز مواد سرامیکی هستند که دمای بیش از هزار درجه را تحمل می کنند، به گونه ای که خواص فیزیکی و شیمیایی آنها تغییر نمی کند. کوره هایی که با ذوب بالا کار می کنند مانند کوره های ذوب فولاد، سیمان، آلومینیوم و... نسوز استفاده می شود. 

نسوزهای با توجه به این موضوع که به چه منظوری استفاده شود، متفاوت است. یکی از انواع نسوزها، دیرگدازهای اسیدی است. این نوع نسوز از قابلیت هدایت حرارتی کمتری نسبت به سایر نسوز برخوردار هستند، اما این دیرگداز سیلیسی بهترین دیرگداز جهت ذوب چدن به شمار می رود که البته می توان از دیرگدازهای اسیدی برای ذوب فولادهای ساده کربنی و کم آلیاز و همچنین فلزات رنگی نیز استفاده کرد. 

این دیرگدازها در محل هایی استفاده می شوند که اتمسفر و سرباره اسیدی هستند. این دیرگدازها در برابر اسیدی ها مقاوم اند ولی در برابر حمله مواد قلیایی ضعیف هستند.

ترکیبات دیرگدازهای اسیدی

نسوزهای اسیدی پایه سیلیسی دارد. یعنی از لحاظ دانه بندی خاک نسوز سیلیسی بایستی به گونه های باشد که حداکثر تراکم را ایجاد کند، به گونه ای که حداقل دانسیته خاک نسوز بعد از کوبیدن به ۲/۲ کیلوگرم بر دسی مترمکعب برسد. برای پایین آمدن نقطه ذوب سطحی دانه های سیلیس و اتصال آنها به یکدیگر جهت به دست آوردن جداره یکپارچه از مواد کمک ذوب نظیر بوریک اسید (3BO3H)  یا اکسید بور (3O2B) استفاده می‌شود. بوریک اسید دردمای °C 175 بخشی از آب تبلور و در °C275 الباقی آب تبلور خود را از دست داده و به اکسید بور تبدیل می‌ شود. 

در عملیات زینتر اسید بوریک یا اکسید بور ذوب شده و ما بین دانه ها نفوذ می کند. اسید بوریک یا اکسید بور مذاب سبب حل لایه سطحی دانه های سیلیس و تشکیل فاز شیشه ای سیلیکات بور شده و سبب به هم چسبیدن دانه ها به یکدیگر می شود. با افزایش درصد اکسید بور یا اسید بوریک چسبندگی و استحکام جداره زیاد شده، ولی نقطه زینتر کاهش می یابد، به همین دلیل در لایه های بالایی کوره که بلوکه کوره قرار دارد از بايندر بیشتری استفاده می شود تا نقطه زینتر پایین تری را به وجود آورده و نیز از استحکام بیشتری برخوردار باشد.

لازم به یادآوری است که نسوزهای اسیدی با پایه سیلیس تحمل درجه تا دمای۱۵۰۰ را دارد. 

مطالب مرتبط

 نقش مواد نسوز در صنعت فولاد

دیرگدازهای شکل دار (Shaped Refractories)